De Finkbeinertest versus visuele wetenschapscommunicatie
De Finkbeinertest is een checklist voor wetenschapsjournalisten. Doel: het voorkomen van gendervooroordelen in artikelen over vrouwen in wetenschap. Ik heb de wetenschappers van de betreffende onderzoeken in beeld gebracht. Is dat Finkbeinertestproof gedaan?
Freelancejournalist Christie Aschwanden stelde onderstaande lijst samen. Om voor de test te slagen mag een artikel over een vrouwelijke wetenschapper niet vermelden:
- Dat ze een vrouw is
- Het werk van haar man
- Haar kinderopvangregelingen
- Hoe ze haar ondergeschikten verzorgt
- Hoe ze verrast was door de concurrentiekracht in haar vakgebied
- Hoe zij een rolmodel is voor andere vrouwen
- Hoe zij de “eerste vrouw is die…”
Ontstaansgeschiedenis van de Finkbeinertest
Freelance journalist Christie Aschwanden bedacht de lijst en publiceerde deze in het online magazine Double X Science in 2013. Christie vernoemde de test naar wetenschapsjournalist Ann Finkbeiner, winnaar van de AIP Science Communication Award in 2008. Want, deze astronoom schreef eerder over haar beslissing om niet over haar onderzoek te schrijven “als vrouw”.
Lees hier meer over de Finkbeiner test >
De Finkbeinertest versus visuele wetenschapscommunicatie
Het idee van de checklist is om het geslacht van een vrouwelijke wetenschapper niet te veel te benadrukken of te bevoorrechten. Is dat het geval in mijn beelden? Waar kom ik visuele genderkeuzes tegen is het visualiseren van wetenschappers?
De eerste avatars van onderzoekers maakte ik in 2020 over het verschil in integratie van hoog- en laagopgeleide migranten uit Turkije naar Nederland. Drie wetenschappers werkten aan het onderzoek mee:
Een jaar later in 2021 maakte ik de onderzoeksanimatie over de vraag of populisten goede verliezers zijn bij referenda. Tevens voor de Radboud University.
Net als in de vorige animatie mannelijke en vrouwelijke onderzoekers in beeld. Ondanks dat ik ze met minimale verschillen tekende, is er een verschil namelijk: lang en kort haar. Echter komt dit wel overeen met de werkelijkheid. Als Nella, Tine of Hannah kort haar hadden, zou er dan geen gender verschil zijn?
Het beeld faalt op punt nummer 1 van de checklist. Punt 2 t/m 7 slagen wel en deze onderwerpen worden niet genoemd in de kort film.
In onderstaande still betreft het twee vrouwelijke onderzoekers. De linker dame heeft korter haar, is het beeld daardoor gender neutraler?
Ik denk dat de lange arm meer aandacht trekt dan de mogelijke genders.
Conclusie: de lengte van de haren, baard- en snordracht ‘verraden’ in de avatars de gender, maar de nadruk ligt er niet op. Ik geef mezelf een 8,5 ;)