Visuele verheldering met wetenschapscommunicatie is helpend in vier fases van onderzoek

De waarde van visuele wetenschapscommunicatie in onderzoek

Visuele wetenschapscommunicatie; meer dan de kers op de taart!

Over de waarde van visuele wetenschapscommunicatie in onderzoek. In vier fases:

  1. het vinden van financiering,
  2. het doen van onderzoek,
  3. het rapporteren van (deel)resultaten en
  4. 🍒 <- het delen met de samenleving.

NB: dit artikel is vooral geschikt voor wetenschappelijk onderzoekers. Voor de duidelijkheid gebruik ik verschillende soorten onderzoek in eenzelfde kader. De visuele voorbeelden komen uit zowel fundamenteel als toegepast onderzoek.

Visuele verheldering in de wetenschapscommunicatie

Wetenschap, communicatie en visualisatie. Waarom?

Wat is de waarde van wetenschap en wetenschapscommunicatie?

De Nederlandse overheid zei in het plan De Waarde van Wetenschap (2019): “Wetenschap zoekt antwoorden op actuele vraagstukken, maar zorgt ook voor kennisontwikkeling waardoor we voorbereid blijven op toekomstige uitdagingen.”1

In hetzelfde document: “Wetenschapscommunicatie is tweerichtingsverkeer. Een dialoog tussen de wetenschap en de samenleving laat iedereen zien hoe onderzoek bijdraagt aan maatschappelijke en economische vooruitgang.”2 Maar John C. Besley en Anthony Dudo gaan een stap verder in hun nieuwe boek “Strategic Science Communication”. Zij focussen op de gedragsverandering middels dialoog. En specifiek de gedragsverandering door de verandering van geloof, gevoel en frames.

En de waarde van visuele wetenschapscommunicatie in onderzoek?

Met wetenschapscommunicatie als uitgangspunt, is Visuele Wetenschapscommunicatie verantwoordelijk voor het visuele aspect van gedragsverandering.3

 

Visualisatie in vier fases van wetenschappelijk onderzoek

Visuele verheldering met wetenschapscommunicatie is helpend in vier fases van onderzoek
Visuele verheldering met wetenschapscommunicatie is helpend in vier fases van onderzoek

In elk van deze vier fases heeft het gebruik van visuele wetenschapscommunicatie verschillende voordelen:

  1. het vinden van financiering,
  2. het doen van onderzoek,
  3. het rapporteren van (deel)resultaten en
  4. het delen met de samenleving.

Het lijkt steeds belangrijker dat de wetenschap zichtbaar ‘waarde teruggeeft’ aan de samenleving en een grotere zichtbare impact heeft met betrouwbaar en diepgaand wetenschappelijk onderzoek.
Samen met wetenschappelijke en toegepaste onderzoekers maakte ik verschillende visuals. We voegden animaties, infographics en illustraties toe aan het onderzoeksproces.

Bijvoorbeeld: Ik werkte samen met Hannah Werner van de Katholieke Universiteit Leuven en Kristof Jacobs van de Radboud Universiteit Nijmegen. Zij ontdekten dat populisten betere verliezers waren na een referendum dan niet-populistische burgers. Interessant niet? We maakten hier een animatie in het Engels over tijdens dat we wachten op de publicatie op Cambridge University Press.4

Plaatje (still) uit de animatie over populisme.

Plaatje (still) uit de animatie over populisme. De rode P mensen zijn de populistische burgers.

1. Financiering vinden

Kansen op financiering vergroten met verhelderende visuele wetenschapscommunicatie
Kansen op financiering vergroten met verhelderende visuele wetenschapscommunicatie

Vanuit verschillende bronnen is financiering van onderzoek mogelijk.5 Visualisatie kan waarde toevoegen bij het aanvragen van geld.

  • Een beslisser is misschien geen expert op het specifieke onderzoeksgebied in kwestie. Visualisaties kunnen deze persoon of dit team helpen door complexe informatie gemakkelijker en sneller te begrijpen. En zo, waar mogelijk, het besluitvormingsproces te vereenvoudigen.
  • Het gebruik van schema’s en infographics kan duidelijk maken dat het voorgestelde onderzoek goed gepland is en gebaseerd op degelijke methoden. Dit kan de geloofwaardigheid en haalbaarheid van het voorstel ten goede komen.
  • Visualisaties kunnen effectief zijn om de betekenis van het onderzoek en de potentiële impact op mensen duidelijk te maken. Dus de nog-niet-bestaande situatie visueel nabootsen of inzichtelijk maken.
  • Mensen die geld toewijzen aan wetenschappelijke projecten krijgen vaak veel voorstellen. Een krachtig beeld of serie beelden kan een onderzoeksvoorstel helpen met opvallen tussen de andere voorstellen.

Ik werk als beeldmaker vaak samen met bestuurlijk onderzoeksbureau IdeeVersa. In concurrentie met andere bureaus gebruikten we visualisatie in de offerte voor de opdrachtgevers. Zo laten we zien hoe we kwalitatief onderzoek op maat combineren met verhelderende beelden.

Bijvoorbeeld, we werden gevraagd door de gemeente Zoetermeer om uit te zoeken hoe bepaalde aspecten van hun begrotingsdocumenten verbeterd konden worden. Het doel van onderstaand geïllustreerd diagram is om de verwachtingen te managen en aandacht te trekken op een luchtige en intrigerende manier. We hebben de opdracht gekregen.

Stappenplan van het bestuurlijk onderzoek
Stappenplan uit een offerte over het bestuurlijk onderzoeksproces: verkennen, verdiepen en uitwerken.

In de uitwerking van de opdracht zetten we deze stijl door in het rapport, zoals je hieronder kunt zien. Dit geïllustreerde uitlegdiagram is de leeswijzer voor de lezer, de gemeenteraadsleden van Zoetermeer. Zo zien ze de structuur van de gemeentebegroting en het onderzoek. De ‘vage’ delen in het beeld, maken geen deel uit van het onderzoek.

Uitlegdiagram als leeswijzer voor gemeente
Een geïllustreerd uitlegdiagram als leeswijzer voor gemeenteraadsleden met de structuur van de gemeentebegroting en het onderzoek.

-> Samenvattend: door gebruik te maken van visualisaties kunnen onderzoekers een voorstel meer laten opvallen, is de tekst sneller te begrijpen en langer te onthouden. Het is ook een manier om te laten zien dat het onderzoek effectief kan worden gecommuniceerd, wat een belangrijke rol kan spelen bij het verkrijgen van financiering.

2. Het uitvoeren van een onderzoek

Betrokkenheid van stakeholders vergroten tijdens het onderzoek met heldere visuele wetenschapscommunicatie
Betrokkenheid van stakeholders vergroten tijdens het onderzoek met heldere visuele wetenschapscommunicatie

Tijdens het onderzoek kunnen onderzoekers hun bevindingen sneller en gemakkelijker begrijpen met afbeeldingen. Het gebruik van visualisatie kan leiden tot nauwkeurigere en zinvollere resultaten. Illustraties, diagrammen en infographics kunnen verschillende voordelen hebben.

  • Onderzoekers en onderzoeksteams hebben hun hoofd vol met informatie tijdens het uitvoeren van onderzoeken. Het maken van visuals kan hen helpen focussen en reflecteren. Inzicht door overzicht. Bijvoorbeeld tijdens het analyseren, het bepalen van de volgende stap, het schrijven of herschrijven van het rapport.
  • Het eerste wat de onderzoeker helpt, is de informatie uitleggen aan een blanco persoon. Vooral als het iemand is die geïnteresseerd is, vragen stelt en luistert met een bepaald doel.
  • Vervolgens (delen van) het onderzoek visueel terugkrijgen, geeft afstand en frisse blik. En het kan de controle op juistheid vereenvoudigen. Zo kan visualisatie het beoordelen van tekst vergemakkelijken, nieuwe inzichten geven en daarmee de nauwkeurigheid en betrouwbaarheid van het onderzoek verbeteren.
  • En dan, bij het schrijven van de tekst, geven de beelden houvast bij het schrijven van het verslag.
  • Bovendien kan visuele communicatie de betrokkenheid vergroten van enquêtedeelnemers, andere stakeholders en teamleden te vergroten. Door onderzoeksontwikkelingen en -bevindingen te communiceren met betrokken partijen, kunnen onderzoeksteams efficiënter en effectiever samenwerken.

Hieronder zie je visuele voorbeelden om de totstandkoming van een onderzoeksproject èn gelijktijdig de visuele ontwikkeling te zien. Er zijn nogal wat verschillen tussen deze schets en de definitieve versie van de infographic.

Samen met bestuurskundig onderzoeker Elma van de Mortel maakten we visuals voor het rekenkamer van de gemeente Oss.6 Deze visual gaat over de vindbaarheid, toegankelijkheid en beschikbaarheid van de jeugdzorg. Tijdens het onderzoek kon het verzamelen van informatie eindeloos doorgaan…

… dus door het overzicht te houden, zag Elma dat de ‘gecertificeerde instellingen’ in het algemeen belangrijk waren, maar geen onderdeel van het onderzoek. We maakten die iconen vaag.

Schets

Bestuurlijk Onderzoek gemeente Oss Schets

Deze schets maakten we toen de informatie nog niet compleet was. Zo is in de definitieve versie een rechter toegevoegd.

Eindversie van de infographic

Infographic over vindbaarheid, toegang en beschikbaarheid van zorg met informatie uit een bestuurlijke onderzoek i

Ontwerp van de infographic, gebruikt in het eindrapport.

 

Icoon over gemeentelijke toegang voor ouders en jongeren

Icoon over gemeentelijke toegang met bochten Icoon over gemeentelijke toegang voor gezinnen met meerdere diagnoses

Verschillende versies van het icoon over de toegang. Het linker icoontje is de ideale situatie en wordt gebruikt in de infographic. De tweede en derde afbeelding zijn voorbeelden van moeilijkere situaties, die ook in de werkelijkheid voorkomen. In het rapport worden deze situaties toegelicht.

-> Kortom, door visualisaties te gebruiken tijdens het uitvoeringsproces, kunnen onderzoekers effectiever communiceren, analyseren en hun bevindingen begrijpen. Dit zal leiden tot nauwkeurigere en zinvollere resultaten en een betere samenwerking.

3. Rapporteren over (deel)resultaten

Effectiever de deelresultaten of eindresultaten van onderzoek delen betrokkenen met heldere visuele wetenschapscommunicatie
Effectiever de deelresultaten of eindresultaten van onderzoek delen betrokkenen met heldere visuele wetenschapscommunicatie

Visualisatie kan een tekst toegankelijker maken voor mensen die de publicatie gebruiken en hergebruiken.

  • Visuele uitleg kan worden gebruikt om onderzoeksbevindingen effectief over te brengen aan een breder publiek. Van leken tot collega-experts.
  • Het visueel maken van tekst is een goede manier om belangrijke bevindingen te benadrukken, waardoor ze meer opvallen en beter te onthouden zijn voor het gekozen publiek.
  • Visualisaties kunnen worden gebruikt om onderzoeksresultaten effectief te communiceren met andere onderzoekers, waardoor het voor anderen gemakkelijker wordt om het onderzoek te begrijpen en erop voort te bouwen.
  • Een toegankelijker rapport helpt de redacteur bij het peer-review proces.
  • Wanneer een abstract visueel wordt gemaakt, bijvoorbeeld met een korte animatie, is het onderzoek makkelijker te delen met een groter en diverser publiek.

Zo heb ik bijvoorbeeld voor de Radboud Universiteit een onderzoeksanimatie ontworpen in de rapportagefase. Het onderzoek, geleid door sociaal onderzoeker Nella Geurts, ging over de immigratieparadox. De vraag was: waarom voelen hoogopgeleide Turkse migranten zich minder thuis in Nederland dan laagopgeleide Turkse migranten? We hebben het rapport online gepubliceerd op Taylor and Francis Online samen met de wetenschappelijke animatie.

Daarnaast vertaalden we de animatie ook in het Engels, Nederlands en Turks. Dit resulteerde in meer weergaven dan met alleen tekst en diagrammen. En ook op sociale media leidde de animatie tot een hogere betrokkenheid dan andere posts over onderzoek. Zie de animatie in het Nederlands.

-> Samenvattend stellen visualisaties de onderzoeker in staat om de onderzoeksresultaten effectiever over te brengen aan leken, peer-reviewers en collega-experts. Ze maken ook de belangrijke uitkomsten toegankelijker en begrijpelijker, waardoor de impact en het bereik van het onderzoek toenemen.

4. Delen met de maatschappij

Onderzoeksresultaten voor impact en kennis delen met visuele wetenschapscommunicatie
Onderzoeksresultaten voor impact en kennis delen met visuele wetenschapscommunicatie

Visuele communicatie is vrij breed, van een simpel plaatje tot een hele huisstijl. Ik concentreer me hier op de voordelen van beelden die toegepaste en wetenschappelijke onderzoeken verhelderen. Dit zijn uitlegillustraties, -diagrammen, -animaties en infographics.

  • Visualisaties kunnen ervoor zorgen dat de informatie sneller begrepen wordt, daardoor beter te onthouden en gemakkelijker terug te halen is. Dit zal leiden tot een beter begrip van het onderzoek.7
  • Complexe informatie en concepten kunnen toegankelijker en begrijpelijker worden gemaakt met illustraties, infographics en uitleganimaties. Op deze manier is de informatie beter toegankelijk voor een breed publiek, waardoor het onderzoek een bredere impact kan hebben.
  • Afbeeldingen nemen over het algemeen meer ruimte in nieuwsfeeds in dan berichten met alleen tekst, wat leidt tot meer aandacht online en offline. Unieke en innovatieve visualisaties kunnen de aandacht van kijkers nog meer trekken, wat de betrokkenheid bij het onderzoek kan vergroten.
  • Sommige begrippen zijn beter uit te leggen met een beeld dan met tekst, zoals ontwikkelingen die veranderen in de tijd en situaties waar je verbanden kunt leggen tussen verschillende factoren
  • Soms heeft doelgroep minder kennis van een taal, vanwege migratie, een lager IQ of het ontbreken van kansen om meer te leren. Beelden kunnen helpen om mensen te bereiken wanneer taal moeilijker is. Mensen leren op verschillende manieren en lezen is er slechts één van.
  • Afbeeldingen maken een lange tekst aantrekkelijker om te lezen omdat ze de tekst op een goede manier onderbreken.
  • Soms is ‘show, don’t tell’ een krachtige manier om gedrag te veranderen. Zeker als je verschillende lagen weet toe te voegen in het visuele verhaal.

Een goed voorbeeld van deze fase is de explainer die ik maakte samen met de onderzoekers Saloua Berdai Chaouni en Ann Claeys van de Erasmushogeschool Brussel (EhB.be). We voegden extra lagen in de film toe, naast het uitleggen waar hun boek en onderzoek over gaat. Zo hoor je in de animatie na een halve minuut: “Vaak is het leed onzichtbaar.”, dan lees je ‘discriminatie’ en zie je op een luchtige manier discriminatie in actie.

-> Dus, visualisaties stellen de onderzoeker dus in staat om de onderzoeksresultaten effectiever over te brengen aan een breder publiek. Bij het aanpassen van de visuele uitleg aan een bepaalde groep mensen, wordt de kans op gedragsverandering groter. Ook is het meten van de impact beter haalbaar.

>Welke mogelijke gedragsveranderingen merk je op na het zien en lezen van dit bericht? Zijn sommige gevoelens, overtuigingen of kaders veranderd?

De waarde van visuele wetenschapscommunicatie in onderzoek

Onderzoeksresultaten delen met een breed publiek voor impact met visuele wetenschapscommunicatie
Onderzoeksresultaten delen met een breed publiek voor impact met visuele wetenschapscommunicatie

In alle vier de onderzoeksfasen kunnen beelden dus een cruciale rol spelen. Eerst met aantrekkelijke en snel verhelderende visuals de financiers laten zien welke potentie het onderzoeksproject heeft. Vervolgens begrijpen het onderzoeksteam en andere betrokkenen de informatie en de volgende stappen beter en sneller. Nadat het onderzoek is afgerond, kan het rapport toegankelijker worden gemaakt voor een breder publiek met beeldmateriaal, inclusief collega-experts. In de laatste fase helpt visualisatie om een gekozen publiek effectiever te bereiken, waardoor de impact van het onderzoek groter wordt. En waarde aan de samenleving terug geeft.

> Welke visuals kunnen helpen bij uw onderzoek?

 

 

NB: dit artikel schreef ik op uitnodiging van SciCom.nl, zie daar the English version: More than the icing on the cake
En een longread op Linkedin: linkedin.com/visuele-verheldering-de-wetenschapscommunicatie

  1. Zie blz. 5: https://open.overheid.nl/repository/ronl-d8b55dbb-4553-4747-9419-4bd9a8e9dd0c/1/pdf/Nieuwsgierig%20en%20betrokken.pdf
  2. In hetzelfde document op blz. 37: “… Wetenschapscommunicatie helpt de samenleving in het herkennen van feiten en fabels en biedt mensen de kans om mee te denken over wetenschappelijke ontwikkelingen. Ook houdt wetenschap de samenleving een spiegel voor door mensen te prikkelen met nieuwe invalshoeken. De dialoog is ook waardevol voor wetenschappers. Het kan tot inspiratie voor nieuwe onderzoeksvragen leiden en begeleidt wetenschappers bij ethische vraagstukken.”
  3. Visuele communicatie heeft een brede betekenis, van een foto tot een complete huisstijl. Ik focus hier op de voordelen van beelden die wetenschap en wetenschappelijke bevindingen uitleggen.
  4. Zie meer over het onderzoek en de animatie op: Onderzoeksanimatie over populisme en referendums
  5. Financieringsmogelijkheden via: universiteiten, lokale, nationale en internationale overheden en organisaties zoals NWO en de ERC. Verder: bedrijven, ngo’s en crowdfunding.
  6. Zie meer over het onderzoek en de visuals: Bestuurlijk onderzoek toegang jeugdhulp
  7. Meer over tekst vs. beeld: visual explanation with proof in het Engels.